بهره‌وری، استفاده کارآمد و اثربخش از منابع، برای تولید محصولات و ارائه خدمات مطلوب است. بهره‌وری از جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌های‌پنج ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران برخوردار است؛ و یکی از مولفه‌های اصلی توسعه پایدار و رشد اقتصادی متوازن در کشور محسوب می‌شود.
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، در تحقق چشم‌انداز، ماموریت و ارزش‌های سازمانی و همچنین اهداف استراتژیک خود تلاش می کند تا با ایجاد و تسهیل ارتباط میان بنگاه‌های بخش معدن و صنایع معدنی کشور، انتقال تجربه‌های موفق و استفاده از ظرفیت‌های موجود، توان رقابتی بنگاه‌ها را از مسیر بهبود بهره‌وری افزایش دهد.برای تحقق این هدف، ایمیدرو طی سال‌های اخیر فعالیت‌های گسترده‌ای را در زمینه بهره‌وری آغاز کرده است؛ و نظر به ضرورت ساماندهی حرکتی ساخت یافته و نظام‌مند،با تشکیل کارگروه تخصصی بهره‌وری واستفاده از تجربه‌های شرکت‌های پیشرو در زمینه بهره‌وری و تعالی سازمانی،«مدل بهره‌وری ایمیدرو» را طراحی و از سال 1389 آن را اجرا نموده‌است. اینک پس از بررسی و تحلیل تجربه سال‌های گذشته و اخذ نظرات کارشناسی دست اندرکاران، ویرایش سوم آن ارائه می‌شود.
امید است این مدل، به عنوان ابزاری سودمند برای شناسایی فرصت‌های بهبود و طرح ریزی اقدامات اجرایی در زمینه ارتقای بهره‌وری برای بنگاه‌های فعال در بخش معدن و صنایع معدنی موثر واقع شود.
ساختار کلی مدل بهره وری ایمیدرو
مدل بهره وری ایمیدرو شامل سه بخش اصلی می باشد:
- مفاهیم و اصول بنیادین بهره وری: تلفیقی از عوامل کلیدی موثر بر ارتقاء بهره‌وری و اصول بنیادین تعالی سازمانی است که مبانی پایه‌ای را برای دستیابی به بهره‌وری در سازمان‌ها فراهم می‌آورد.
- مدل ارزیابی بهره‌وری: چارچوبی را فراهم می‌آورد تا از طریق آن مفاهیم بنیادین بهره‌وری در سازمان ها استقرار یابد. مدل شامل معیارهای اصلی و نکات راهنما است که به صورت پرسش و در دوبخش توانمندسازها و نتایج طراحی شده است. در بخش توانمندسازها، عوامل موثر برارتقاء بهره‌وری و در بخش نتایج تاثیر این عوامل توسط شاخص‌های بهره‌وری سازمان، ارزیابی می‌شود. درک روابط علت و معلولی میان نتایج و توانمند سازها به سازمان‌ها کمک می‌کند تا فعالیت‌های بهبود بهره‌وری به گونه‌ای اثربخش‌تر هدایت شود.
- منطق رادار: ابزاری است که از آن برای اندازه‌گیری میزان استقرار معیارهای بهره‌وری در سازمان استفاده می‌شود.
به کارگیری یکپارچه این سه جزء به سازمان‌ها کمک می‌کند تا بتوانند همواره حرکت به سمت بهره‌وری پایدار را سازماندهی نمایند و وضعیت بهره‌وری خود را با سایر سازمان‌های موفق مقایسه کنند.
مدل ارزیابی بهره‌وری
مدل بهره‌وری ایمیدرو مبتنی بر 8 معیار است که از دو حوزه توانمندساز و نتایج تشکیل شده است. معیارهای توانمندساز آنچه که یک سازمان برای ارتقاء بهره‌وری انجام می‌دهد را نشان می‌دهد و معیارهای نتایج، آنچه که یک سازمان در اثر فعالیت های توانمندساز به دست می‌آورد را پوشش می‌دهند.
توانمندسازها، دارای چهار معیار می‌باشند که هر معیار به وسیله 20 سوال راهنما تشریح شده است. توانمندسازها مجموعه‌ای از برنامه‌ها، نظام‌ها، روش ها و رویکردها است که شرکت برای بهبود بهره‌وری طراحی و جاری‌سازی نموده است و از طریق دریافت مستمر بازخورد از نتایج مرتبط، از اثربخشی و کارایی آنها اطمینان حاصل می‌نماید.
نتایج نیز دارای چهار معیار است و هرمعیار با شاخص‌هایی نتایج حاصل از اجرای رویکردها را در برداشت ذی‌نفعان و عملکرد سازمان نشان می‌دهد. بدیهی است در مورد شاخص‌هایی که برای شرکت‌های خدماتی کاربرد ندارد، می‌توانند از شاخص‌های جایگزین استفاده کنند.
جایزه بهره وری معادن و صنایع معدنی ایران
فرایند ارزیابی بهره‌وری
